رسیدگی به و اختلافات، معمولاً توسط دادگاهها انجام میشود. این موضوع میتواند از سوی اشخاصی که طرفین اختلاف در مورد آنها و رأیشان، تراضی نمودهاند، نیز به عمل میآید. به این نوع دادرسی خصوصی، داوری گویند. داوری راه و شیوهای مبتنی بر تراضی طرفین اختلاف است که این رضایت، در قرارداد ابراز میشود. این قرارداد ، ممکن است شرط داوری را نیز در برگیرد پس محدوده عامتر از قرارداد را دارد. شرط داوری، زمانی است که اختلافی بین طرفین وجود ندارد، حتی ممکن است هرگز هم اختلافی پدید نیاید. طرفین در شرط داوری، برای ارجاع اختلاف احتمالی ، در ضمن قرارداد دیگر، توافق میکنند.
اگر بعد از بروز اختلاف، طرفین، توافق مستقلی مبنی بر حلوفصل اختلافات نزد داور نمایند، توافق را قرارداد داوری گویند. قرارداد داوری، اعم از شرط یا قرارداد، از قراردادهای لازم میباشد و از سوی طرفین لازمالوفا است ولی بااینوجود، با فوت و حجر طرفین این قرارداد زایل میشود.
در تجارت بین المللی
تجارت بینالمللی، سابقهی طولانی دارد و ملتها از دیرباز برای برآوردن نیازها و دستیابی به کالا و خدمات، به مبادله خارجی پرداختهاند. تنظیم مقررات مختلف تجاری در سطح ملی، قراردادهای بینالمللی را در معرض، مقررات مختلف و متعارض قرار میدهد. طرفین در قراردادهای تجاری بینالمللی، همه جزییات روابط خود را در قرارداد پیشبینی مینمایند. ولی بازهم جلوگیری از بروز اختلافات تجاری ممکن نیست، راهکارهایی خاص برای رسیدگی به اختلافات تجاری بینالمللی وجود دارد. هیچکدام از طرفین حاضر نیستند، که حاکمیت محاکم کشور مقابل را بپذیرند، پس به سمت قضاوت تجاری متمایل میشوند.
موضوع داوری تجاری، رسیدگی به اختلافات اشخاص در موضوعات تجاری است. ارجاع امر به داوری و نیز رسیدگی داوران نسبت به اختلافات مرتبط با روابط تجاری بینالمللی طرفین، اعم از خریدوفروش کالا و خدمات، حملونقل و غیره، مطابق مقررات قانون داوری تجاری بینالمللی صورت میگیرد. قانون تجاری بینالمللی در صورتی داوری را بینالمللی میداند، که بهموجب قوانین ایران، یکی از طرفین در زمان انعقاد موافقتنامه داوری، تبعه ایران نباشد. کلیه اشخاص دارای اهلیت و صلاحیت اقامه دعوا، اختیار مراجعه به داور برای حلوفصل اختلافات فعلی یا احتمالی آینده خویش را دارد.
